AMATEM

AMATEM (Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma ve Tedavi Merkezi) Bakırköy Ruh Sağlığı
ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi içinde yer alan, alkol ve madde
bağımlılarına yönelik, hizmet veren ve bu konuda araştırmalar yapan bir merkezdir. 1983
yılında kurulmuştur. Hastane bahçesinde dört katlı, müstakil bir binada hizmet vermektedir.
Kurulduğu günden bu yana giderek artan sayıda alkol ve diğer madde kullanan kişilere tedavi
rehabilitasyon olanakları sunmaktadır.
AMATEM’de halen bir şef, iki şef yardımcısı , dört uzman , bir aile hekimi, yedi asistan, bir
pratisyen, 43 hemşire, 22 personel ve yedi güvenlik görevlisi hizmet vermektedir.
AMATEM ülkemizin bu alandaki en büyük resmi grubu olup AMATEM polikliniklerine
alkol ve madde bağımlılığı nedeniyle 2000 yılında 12368 başvuru yapılmıştır. İlk kez
polikliniğe başvuran hasta sayısı ise yılda ortalama 2000’dir. Alkol bağımlılığı nedeniyle
1998 yılında 8525, 1999 yılında 8755, 2000 yılında ise 8421 kişi başvurmuştur. Alkol dışı
psikoaktif madde kullanımı nedeniyle 1998 yılında 3069, 1999 yılında 3204, 2000 yılında ise
3908 kişi başvurmuştur. AMATEM polikliniklerinde Cumartesi ve Pazar günleri dışında her
gün muayene, tedavi ve danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. AMATEM’de ayrıca sigara
bağımlılarına yönelik tedavi hizmeti veren sigara polikliniği bulunmaktadır.
AMATEM’e kabul ancak hastanın isteğiyle olmaktadır. Poliklinikte uzman doktorlar
tarafından yatarak tedavisi uygun görülen hastalar acil durumlarda ise yatırılmakta veya yatış
randevusu verilmektedir. Ayrıca pek çok hasta hastaneye yatmadan ayaktan kontrollere
gelerek ayaktan tedavisi gerçekleştirilmektedir.
Yıllara göre alkol ve madde kullanım şikayeti ile AMATEM’e başvuran hasta sayısı aşağıdaki
tablolarda verilmiştir.
Alkol bağımlılığı nedeniyle yapılan başvuru ve yatış sayıları:
Yıl Toplam başvuru İlk Başvuru Yatan Hasta
1998 8525 1439 991
1999 8755 1238 931
2000 8421 1005 850
1 Doç. Dr. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM
Alkol dışı madde bağımlılığı nedeniyle yapılan başvuru ve yatış sayıları:
Yıl Toplam başvuru İlk Başvuru Yatan Hasta
1998 3069 1089 691
1999 3204 982 558
2000 3908 844 523
Yatırılan hastalar öncelikle yoğun bakım ve detoksifikasyon (arındırma) ünitelerinde tedavi
görmekte, bu aşama içinde gerçekten motive olan, servis kurallarına uyum sağlayan, ruhsal
tedaviden yarar görecek olan hastalar psikoterapi servislerine alınmaktadır. Psikoterapi
servislerinde 14 veya 28 günlük ruhsal tedavi programı uygulanmaktadır. Hastanede yatarak
tedavisini tamamlayan hastaların hastaneden çıktıktan sonra da bireysel ve grup tedavilerine
devam edilmektedir. Ayrıca ayaktan tedavi bölümünde de detoksifikasyon ve bağımlılık
tedavileri yapılmaktadır.
Yıllara göre madde kullanan kişilerin kullandığı madde cinsine göre dağılımı
YIL OPİOİD UÇUCU SEDATİF ESRAR KOKAİN ÇOĞUL
1998 527 527 106 52 9 1756
1999 811 643 164 120 7 1331
2000 1090 664 175 172 9 1195
AMATEM bir eğitim birimi olarak da işlevini sürdürmektedir. Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir
Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde eğitim yapan doktorlar (psikiyatri, nöroloji ve
aile hekimliği asistanları) uzmanlık eğitimlerinin bir bölümünü AMATEM’de yaparlar.
AMATEM aynı zamanda önleme ve eğitim programları hazırlamaktadır. Eğitim ve önlemeye
yönelik olarak alkol, sigara ve diğer madde bağımlılığı ile ilgili broşürler hazırlanmıştır.
Okullara yönelik olarak hazırlanmış olan “Uyuşturucu Maddeler ve Bağımlılık Eğitim Paketi”
standart olarak kullanılan bir önleme programıdır. Bu önleme programında video ve
saydamlar kullanılmakta, AMATEM tarafından eğitilmiş olan rehber öğretmenler tarafından
eğitim verilmektedir. Eğitim paketinde aynı zamanda anne babalara ve diğer öğretmenlere
yönelik kitapçıklar bulunmaktadır.
AMATEM tarafından hazırlanan bir diğer eğitim paketi pratisyenlere yönelik olarak
hazırlanmış olan “Hekimler İçin Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları Eğitim
Programı”dır. Bu çerçevede üç adet kitap basılmıştır. “El Kitabı”, “Acil Yaklaşım Kılavuzu”
ve “Koruyucu Hekimlik Kılavuzu”nu kapsamaktadır.
Alkol ve madde bağımlılığına yönelik her türlü bilgi ve sorular için AMATEM Danışma
Merkezi (0-212) 660 00 26 no’lu telefondan hizmet vermektedir. Bu danışma hattında
Türkiye’nin heryerinden telefonla başvurular yapılmakta ve alkol ve madde bağımlılığının
tedavisi ile ilgili her türlü soruya yanıt verilmektedir. 2000 yılında 6905 adet danışma amaçlı
telefon görüşmesi yapılmıştır.
AMATEM aynı zamanda bir çok bilimsel çalışmanın da yürütüldüğü bir araştırma
merkezidir. Alkol ve madde alanında AMATEM tarafından yapılan çalışmalar yerli ve
yabancı dergilerde yayınlanmaktadır. Aynı zamanda çok merkezli araştırmalar da AMATEM
tarafından yürütülmektedir. Türkiye’de Madde Kullanıcılarının Özellikleri Birinci ve İkinci
Aşama, Gençler Arasında Sigara, Alkol ve Madde Kullanım Yaygınlığı ile Özelliklerinin
Değerlendirilmesi bunlara örnek olarak verilebilir.
UNDCP (Birleşmiş Milletler Madde Kontrol Programı), Avrupa Konseyi Pompidou Group
gibi uluslararası kuruluşların desteği ile de bazı araştırmalar yürütülmüştür. Uluslararası
kuruluşlarla halen iş birliği sürmektedir.

Dr. Duran ÇAKMAK1
Kaynak: Bagimlilik Dergisi, Yil: 2001, Cilt:2, Sayi:1